Vroegsignalering scheelt een berg schulden
Slimmerik
Vroegsignalering scheelt een berg schulden
Nederlanders wachten vaak 5 jaar voor ze hulp vragen. In die tijd groeit hun schuld tot gemiddeld meer dan € 42.000 euro. Uit de praktijk blijkt dat sneller hulp verlenen goed werkt. Maar hoe dan? Gemeentes krijgen soms betalingsachterstanden door van een woningcorporatie of een energieleverancier. Maar dat gebeurt niet standaard. “Dat kan beter” dacht Linda van Vliet, programmamanager van de NVVK, vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren. Samen met energie- en drinkwaterbedrijven, woningcorporaties, zorgverzekeraars en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten maakte ze een voorstel voor landelijke afspraken, het landelijk convenant vroegsignalering.
Waarom landelijke afspraken? Wat is de noodzaak?
Vanaf 1 januari 2021 moeten gemeentes alle meldingen van betalingsachterstanden opvolgen. “Maar daar hebben we niet op gewacht, veel van onze leden pakken meldingen al actief op. We weten bijvoorbeeld van de gemeente Amsterdam dat de schuld gemiddeld 26.000 euro is als ze er op tijd bij zijn. Minder schuld, makkelijker op te lossen. Vanuit gemeentes en instanties kregen we ook steeds vaker de vraag naar een landelijke aanpak van het melden van betalingsachterstanden. Daarom heb ik vorig jaar een voorstel gemaakt samen met energieleveranciers zoals Essent. En vervolgens ook voorgelegd aan alle andere partijen. We zijn al heel ver. Ik verwacht dat ze begin herfst ermee aan de slag kunnen.” vertelt Linda.
Levensgebeurtenissen vaak oorzaak schulden
Scheiden, het overlijden van een partner of werkloos worden. Schulden beginnen vaak na zo’n levensgebeurtenis. Linda legt uit dat mensen zo lang mogelijk proberen om het hoofd boven water te houden. “Ze zijn gewend om netjes hun rekeningen te betalen. En dat lukt dan niet meer. De schaamte is groot. Ook weten ze de weg niet naar de schuldhulpverlening. Logisch natuurlijk, want deze situatie is nieuw voor hen. Hierdoor komen ze pas in beeld als het water tot hun lippen staat. Bijvoorbeeld als ze hun huis moeten verkopen of afgesloten worden van energie of drinkwater. Dat wil je natuurlijk niet. We proberen die mensen echt te bereiken.”
Samen verantwoordelijk om schulden te signaleren
Linda is druk bezig om alle partijen op 1 lijn te krijgen en het voorstel op papier te zetten. Ze heeft de belangen afgewogen en alle deelnemers checken of het haalbaar en praktisch uit te voeren is. “Binnen Essent heb ik dat afgestemd met Diederik Mohr, Paul de Laat en Suzanne Krabbé. Nu nog de laatste loodjes en de handtekeningen. Iedereen voelt zich verantwoordelijk om mensen zo vroeg mogelijk te bereiken en voorkomen dat ze afglijden. Dat vind ik hartstikke mooi. Ik hoop dat onze afspraken er voor zorgen dat minder mensen zo diep in de problemen komen.”
Goede afspraken over melden schulden
Het kan altijd gebeuren dat een rekening blijft liggen. Dan heb je niet direct de gemeente aan de lijn hangen. “We hebben goede afspraken gemaakt wanneer een bedrijf of instantie betalingsachterstanden moet melden aan de gemeente. Ook de Autoriteit Persoonsgegevens heeft hier naar gekeken. Voor energieleveranciers geldt bijvoorbeeld dat iemand meer dan 50 dagen een achterstand moet hebben. Gemeentes mogen zelf bepalen wat ze doen na zo’n melding: een brief sturen, bellen of een huisbezoek. Dat laatste gebeurt vaak pas bij meerdere signalen.”
Eerst het convenant, daarna de systemen
Gemeentes hoeven straks zelf niet opnieuw het wiel uit te vinden. Dat scheelt tijd. Niet alleen voor gemeentes, maar ook voor de partijen waar ze mee samenwerken zoals Essent. Linda legt uit: “Stap 1 is het convenant, het vastleggen van onze afspraken. De volgende stap is het uitvoeren van deze afspraken. Alle energiemaatschappijen, drinkwaterbedrijven, zorgverzekeraars, woningcorporaties geven gegevens af én alle gemeenten gaan hiermee aan de slag. Nu gebruiken we de systemen van BKR en Inforing als tussenportaal. Het zou mooi zijn als we toe kunnen werken naar één systeem van gegevensuitwisseling.
1,4 miljoen mensen kans op schulden
Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting heeft berekend dat 1,4 miljoen mensen kans maken op problemen door schulden. “In 2015 en 2018 bleef deze groep even groot. Het lijkt nu stilte voor de storm. In juli heeft de overheid ongeveer 3 miljoen werknemers bereikt met de noodmaatregelen vanwege corona. Die maatregelen stoppen deels in september. We verwachten dat het aantal faillissementen toeneemt en meer mensen zonder werk komen te zitten. Komen ze in de problemen? Dan kunnen we ze dankzij het convenant sneller op de rit helpen.” aldus Linda.
Meer weten over deze slimme samenwerking?
Wil je meer weten over deze samenwerking? Bekijk de website van de NVVK voor meer informatie. Of lees meer over onze schuldhulpverlening met bewindvoerders en sociaal incasseren.